"Mən quru tarixi fakt və hadisələri qələmə almıram. Mən insani duyğuların, insanların yaşadığı hisslərin tarixini yazıram. Bu tarixi "itirilmiş keçmiş" də adlandırmaq olar. İnsan bu hadisələr zamanı nə haqda düşünür, nəyi dərk edir, nəyi xatırlayırdı?! Nəyə inanır, nəyə inanmırdı?! Onun arzuları, xəyalları, ümidləri necə idi, qorxusu nədən idi?!... Mən bunlar haqda düşünürəm... Bu, insan ruhunun tarixidir..."

Nobel mükafatı laureatı Svetlana Aleksiyeviç

"Sonuncu şahidlər"... Müharibə və insan taleyi mövzusundakı əsərləri ilə məşhurlaşan tanınmış Belarus yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Svetlana Aleksiyeviç II Dünya müharibəsi cəhənnəmindən keçən 5-12 yaşlı uşaqları belə tanıyır və tanıtdırır. Bu uşaqlar insan əzabları ilə, qanla, ölümlə yoğurulan o məşum tarixi hadisələrin təkcə sonuncu şahidləri yox, həm də ilk qurbanlarıdır.
Əsərdə sovet uşaqlarının və qadınlarının ürək dağlayan aqibətindən, onların qan, ölüm, itki, faciə və dəhşət dolu ağır həyatından söhbət açılır. Müəllifin sənədli povest janrındakı bu əsərində hər şey gerçəkdir. Burada heç bir bədii təxəyyül məhsulu yoxdur. Əsərin qəhrəmanları müharibənin bütün dəhşətlərini öz gözləri ilə görmüş, aclıq çəkmiş, ata-anası, nənə-babası, bacı-qardaşı, dostları, qonşuları gözlərinin qabağında güllələnmiş, asılmış, diri-diri yandırılmış azyaşlı uşaqlardır.
Müharibə od-alovundan keçən uşaqlar artıq uşaq sayılmır. Onlar müharibənin məsum qurbanlarıdır. Onlar uşaqlığı əlindən alınmış uşaqlardır...
"Gördüm ki, qucağında körpəsi olan bir ananı avtomatın qundağı ilə vurub uşağını əlindən aldılar və tonqala atdılar..."
"Əsirləri kəndimizin ortası ilə aparırdılar. Onlar dayandıqları yerlərdə ağacların qabığını yeyirdi. Hansısa əsir əyilib yerdən ot qoparıb yemək istəyəndə isə onu dərhal güllələyirdilər..." - həmin uşaqlar o günləri belə xatırlayır...
"Sonuncu şahidlər" müharibənin və ölümün, aclığın və insani əzabların, yetimliyin və ümidsizliyin, faşizmin və hər cür antibəşəri əməllərin hələ oyuncaqla oynamaq yaşında olan uşaqların sözü və gözü ilə çəkilən şəklidir. Retuşsuz və boyasız şəkli...

General Aleks Düma uzun müddət tanınmayan bir adam olub. Amma onun həyatı artıq hamıya tanışdır, çünki onun oğlu, yazıçı Aleksandr Düma özünün "Monte-Kristo qrafı" və "Üç muşketyor" kimi klassik romanlarını yazarkən atasının həyatından ilham alıb.
Lakin general Dümanın cəsur macəralarının arxasında inanılmaz bir sirr gizlənir: qaradərili kölənin oğlu olan bu adam ağların dünyasında öz irqinə mənsub adamların o vaxtadək nail olmadığı bir mənsəbə yüksəlmişdi.
San-Dominqoda (indiki Haiti) anadan olan Aleks Düma Parisə getmiş, orada Böyük Fransa inqilabının dalğasında ordu komandanlığınadək yüksəlmiş, nəhayət, məğlub edə bilməyəcəyi qəddar bir düşmənlə rastlaşmışdı.
"Time" jurnalı "Qara qraf"ı "tarixi anların üzərinə işıq salan ən məzmunlu mətanət və cəsarət hekayələrindən biri" adlandırıb. Bu, həm də ata ilə oğul arasındakı əbədi öhdəliklər haqqında ürəkparçalayan bir hekayədir.

"TİME" ONU İLİN ƏN YAXŞI KİTABLARINDAN BİRİ ADLANDIRIB.

MİLLİ KİTAB TƏNQİDÇİLƏRİ DƏRNƏYİ MÜKAFATI UĞRUNDA MÜSABİQƏNİN FİNALÇISI

Nyu-Yorkda yaşayan Tom Reiss bütün dünyada bestseller sayılan "Orientalist"in müəllifidir.

Əfsanəvi britaniyalı tədqiqatçı Persi Fousett vəhşi təbiətin dərinliklərində gizlənmiş sirli sivilizasiyanı axtarıb tapmaq məqsədilə 1925-ci ildə Amazoniya cəngəlliklərinə baş vurur və... bir daha geri qayıtmır. Elmi-kütləvi ədəbiyyatın bu şah əsərində jurnalist Devid Qrann XX əsrin ən böyük tədqiqat sirrinin üstünü açaraq Fousettin "qeybə çəkilmiş şəhər"in axtarışı üçün başladığı səyahətin epik hekayətini bizə nəql edir.

1922-ci il... Rusiya tarixinin ən dramatik və qanlı-qadalı dövrü... Bolşeviklərin heç kimə rəhm etməyən hərbi tribunalı 30 yaşlı inadkar qraf Aleksandr Rostovu Kremlin lap yaxınlığındakı məşhur "Metropol" mehmanxanasında ev dustaqlığına məhkum edir. Ağıllı, zəkalı, eyni zamanda barışmaz adam olan qraf mehmanxananın mansardında bir otaqda yaşamalı olur. Hotelin qapısının o tayında isə Rusiya tarixinin onillikləri əhatə edən təlatümlü hadisələri baş verir. Qraf mehmanxananın digər sakinləri ilə, o cümlədən ötkəm aktrisa, diribaş Kreml sakini, ünsiyyətcil amerikalı və çılğın aşpazla tanış olur. Azadlığı nə qədər məhdud olsa da, bu tanışlıq onun qarşısında zəngin hisslərlə dolu böyük bir dünya açır. Bir gün iş elə gətirir ki, gənc bir qızın taleyi qrafdan asılı olur. Qraf qızı layiq olduğu xoşbəxt gələcəyinə qovuşdurmaq üçün bütün bacarığını səfərbər etməlidir...

Beyrutda avtomobil qəzasında həlak olmuş valideynlərinin dəfninə gələn Simon ağlına da gətirməzdi ki, onun taleyi uşaqlıqdan İslam dininin müqəddəs kitabı olan Quranla, daha doğrusu, Quranın yaranması ilə bağlı olub. İndiyədək nə İslam dini, nə də Quran haqda heç bir təsəvvürü olmayan 32 yaşlı bu gənc çox keçmir ki, özünün də xəbəri olmadan qorxunc bir dini intriqanın mərkəzinə düşür. Həyatını xilas etmək üçün məcbur qalıb “təsadüfən” tanış olduğu gənc bir qadınla Quranın indiyədək nədənsə hamıdan gizlədilmiş əlyazmalarının axtarışına çıxan Simon tezliklə radikal islamçıların, eləcə də radikal xristian sektasının hədəfinə çevrilir. Hadisələri Beyrutda, Parisdə,Londonda, Yerusəlimdə, Berlində, Məkkədə, Mədinədə, Dəməşqdə, habelə Suriyanın, Fransanın və Almaniyanın bir çox şəhərlərində cərəyan edən bu triller oxucuya nəfəs dərməyə belə imkan vermir. Roman Quranın yaranmasına dair tarixi faktlara əsaslansa da,hər şeydən əvvəl bədii əsərdir.Realizmlə sürrealizm, tarixi sənədlərlə fantaziya, fanatizmlə tolerantlıq, möhvumatla elm burada bir-birinə qarışıb.

Bu, Lent.az-da yayımlanmış "Əsir düşərgəsi" layihəsi əsasında tərtib olunan ikinci kitabdır. Burada toplanan doqquz hekayət Qarabağ müharibəsində ermənilərin əsir və girov götürdüyü insanların üzləşdikləri işgəncə və zorakılıqdan, yaşadıqları dəhşətlərdən bəhs edir. "Cəhənnəmdə böyük çığırtı" adlı birinci kitabda olduğu kimi, burada da hekayətlər əsir və girovların öz dilindən qələmə alınıb.
Kitabın məqsədi Qarabağ müharibəsi həqiqətlərinin araşdırılması, yeni nəslə, həmçinin dünyaya çatdırılması yönündə daha bir addım atmaqdır. Müharibənin günahsız insanların taleyinə vurduğu silinməz zərbə və damğaları yenidən cəmiyyətə göstərmək, erməni vandalizminin şahidi olmuş insanların iztirablarını onların öz dilindən təqdim etməkdir. Bir çox faktlar geniş ictimaiyyətə ilk dəfədir ki, çatdırılır.
Kitabda 1993-cü ildə könüllü olaraq Azərbaycan Milli Ordusunun sıralarına yazılaraq, Qarabağda döyüşən Türkiyə vətəndaşı Atilla Yumakın əsirlikdə yaşadıqlarından, eyni zamanda, 1995-ci ildə Şuşa həbsxanasında saxlanılan əsirlərin məruz qaldığı işgəncələrə etirazını bildirmiş Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin nümayəndəsi, əsirlərin öz aralarında "qoruyucu mələyimiz" adlandırdığı İsveçrə vətəndaşı Pyer Reyçelin göstərdiyi fədakarlıqdan da söhbət açılır.